ធន ផុន នៃអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ // Thorn Phun of the Wildlife Conservation Society
Thorn Phun holding a Southern River Terrapin. All images courtesy Thorn Phun and the Wildlife Conservation Society.
តើអ្នកជានរណា ហើយតើអ្នកធ្វើអ្វីសម្រាប់អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS)?
បច្ចុប្បន្នខ្ញុំកំពុងបម្រើការងារជាប្រធានក្រុមអភិរក្ស និងការផ្សព្វផ្សាយសម្រាប់អង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ (WCS) ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំគឺជាអ្នកអភិរក្សវ័យក្មេងម្នាក់ (អាយុ 33 ឆ្នាំ) ទទួលបន្ទុកត្រួតពិនិត្យ និងដឹកនាំក្រុមអ្នកអភិរក្សដើម្បីអភិរក្សប្រភេទសត្វជិតផុតពូជពីរប្រភេទនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានដូចជាសត្វអណ្តើក អណ្ដើកហ្លួង (Batagur affinis) និងសត្វក្រពើត្រី (Crocodylus siamensis)។
គម្រោងរបស់ខ្ញុំគឺផ្តោតលើ ប្រព័ន្ធទន្លេស្រែអំបិលនៅភាគនិរតីនៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាជម្រកតែមួយគត់ដែលនៅសល់សម្រាប់សត្វប្រភេទនេះ ។ ទំនួលខុសត្រូវរបស់ខ្ញុំរួមមាន ការធ្វើការជាមួយអ្នកនេសាទក្នុងតំបន់ដើម្បីការពារទីជម្រក សម្រាប់សត្វទាំងពីរប្រភេទ បង្កើនការយល់ដឹងទៅកាន់សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងការផលិតសម្ភារៈផ្សព្វផ្សាយ ផ្តល់ការគាំទ្រសហគមន៍រួម និងក្រុមល្បាតរបស់រដ្ឋាភិបាល (SMART patrol) ដើម្បីកាត់បន្ថយការគំរាមកំហែងចំពោះប្រភេទសត្វដែលរងការគំរាមគំហែងទាំងនេះ ក៏ដូចជាដឹកនាំ ការស្រាវជ្រាវរបស់បក្រុមវិទ្យាសាស្ត្រឈានមុខ ក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យលើជលផលផងដែរ។
Who are you and what do you do for Wildlife Conservation Society (WCS)?
I am currently employed as a Conservation and Outreach Team Leader for the Wildlife Conservation Society (WCS)- Cambodia Program. I am a young (33 years-old) conservationist in charge of supervising and leading a group of conservationists to conserve two Critically Endangered species in Cambodia- the Southern River Terrapin (Batagur affinis), known locally as "The Royal Turtle"; and the Siamese Crocodile (Crocodylus siamensis).
My project is focused along the Sre Ambel River system in southwest Cambodia- the only remaining habitat for the species. My responsibilities include working with local fishermen to protect nesting sites for both species, raising awareness of local communities and producing outreach materials, supervising joint community and government patrol teams (SMART patrol) to reduce threats to these threatened species, as well as leading citizen science research on fisheries data collection.
Baby Souther River Terrapin turtles
តើអ្វីដែលជំរុញទឹកចិត្តអ្នកដំបូង ឱ្យចូលរួមក្នុងការការពារបរិស្ថាន?
ខ្ញុំកើតក្នុងគ្រួសារក្រីក្រនៅទីជនបទដាច់ស្រយាលមួយ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ កាលពីខ្ញុំនៅក្មេង ឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំបានធ្វើតាមការណែនាំរបស់គ្រូបុរាណមួយក្នុងតំបន់ ហើយយើងបាននាំគ្នាទៅរស់នៅក្នុងតំបន់ព្រៃមួយឆ្ងាយពីអ្នកភូមិ ប្រហែលពីរគីឡូម៉ែត្រ។ ការរស់នៅក្នុងព្រៃប្រហែលរយៈពេល 10ឆ្នាំ ជីវិតរបស់ខ្ញុំត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងធម្មជាតិ ដោយសារយើងពឹងផ្អែកលើធម្មជាតិសម្រាប់ជាអាហាររបស់យើងជាច្រើន។ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំ បានប្រមូលផ្សិត និងផ្លែឈើព្រៃសម្រាប់បរិភោគ។ កំឡុងពេលរៀននៅវិទ្យាល័យ ខ្ញុំបានគិតអំពីការការពារធម្មជាតិ។ ពិតជាសំណាងណាស់ ខ្ញុំបានទទួលអាហារូបករណ៍ដើម្បីបន្តក្តីសុបិនរបស់ខ្ញុំនៅឯសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្រ្តកម្ពុជាផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន។ បន្ទាប់ពី ធ្វើការនៅកន្លែង ផ្សេងៗគ្នារយៈពេល ២ ទៅ ៣ឆ្នាំ ខ្ញុំអាចបំពេញក្តីស្រមៃរបស់ខ្ញុំក្នុងការក្លាយជាអ្នកអភិរក្សវ័យក្មេងជាមួយអង្គការ WCS កម្ពុជា ដើម្បីអភិរក្សសត្វល្មូនជាតិ នៅកម្ពុជា ដែលផ្តោតសំខាន់លើប្រភេទសត្វជិតផុតពូជដូចជា សត្វអណ្ដើកហ្លួង និងសត្វក្រពើត្រី។
What first inspired you to get involved in protecting the environment?
I was born in a poor family in a remote area of countryside in Cambodia. When I was a kid, my parents followed the instructions of a local healer and took us to live in a dense forest area about two kilometers away from the village. Living in the forest for around 10 years, my life was connected to the nature, as we depended on nature for much of our food. We collected edible mushrooms and wild fruit. In high school, I was thinking about protecting nature. Fortunately, I was granted a scholarship to pursue my university dream at Pannasastra University of Cambodia, majoring in Environmental Science. After a few years working in different places, I was able to fulfill my dream to become a young conservationist with WCS Cambodia to conserve our National Reptile of Cambodia: in the Critically Endangered Southern River Terrapin and Siamese Crocodile.
Thorn Phun with a discovery of wild eggs.
ហេតុអ្វីបានជាប្រភេទសត្វទាំងពីរនេះមានសារៈសំខាន់ ហើយតើពួកវាប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងអ្វីខ្លះ?
ពពួកសត្វអណ្ដើកហ្លួងជាសត្វមួយប្រភេទ ក្នុងចំណោមពពួកសត្វអណ្តើក និងអណ្តើកទឹកសាបចំនួន 25 ប្រភេទដែលជិតផុតពូជបំផុតរបស់ពិភពលោក ហើយសត្វក្រពើត្រី ត្រូវបានចុះបញ្ជីថាជាសត្វជិតផុតពូជក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់ IUCN ។ ចំនួនសត្វសរុបនៃប្រភេទសត្វទាំងពីរនេះបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុក ដោយសារការបំផ្លិចបំផ្លាញទីជម្រកយ៉ាងទូលំទូលាយ ការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃតាមដងទន្លេខុសច្បាប់ ការជីកយករ៉ែខ្សាច់ខុសច្បាប់ ការនេសាទខុសច្បាប់ ការអភិវឌ្ឍន៍តាមមាត់ទន្លេ ការប្រមូលសត្វអណ្តើកខុសច្បាប់សម្រាប់ការចិញ្ចឹម និងការជួញដូរ ការប្រមូលទិញលើសកំណត់ក្នុងកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមក្រពើ និងការបរបាញ់ខុសច្បាប់សម្រាប់យកស្បែក និងសាច់។ លើសពីនេះទៀត សត្វ Batagur affinis នេះ ត្រូវបានចាត់តាំងជាសត្វល្មូនជាតិរបស់កម្ពុជាដោយព្រះរាជក្រឹត្យក្នុងឆ្នាំ 2005 ។ ប្រភេទសត្វនេះត្រូវបានគេជឿថាផុតពូជបាត់ទៅហើយ រហូតដល់ឆ្នាំ 2000 នៅពេលដែលប្រជាជនមួយចំនួនតូច បានរកឃើញវាឡើងវិញនៅក្នុងទន្លេស្រែអំបិល ជាមួយនឹងក្រុមការងារ FiA និង WCS ។ បច្ចុប្បន្ននេះ កម្មវិធីចាប់ផ្តើមចំបងរបស់យើង នៅមជ្ឈមណ្ឌលអភិរក្សសត្វល្មូនខេត្តកោះកុង (KKRCC) គឺបង្កាត់ពូជតែពពួកសត្វអណ្ដើកហ្លួង ប៉ុណ្ណោះ។
Why are these two species so important and what threats do they face?
The Southern River Terrapin is among the world’s 25 most endangered tortoises and freshwater turtles, and the Siamese Crocodile is listed as Critically Endangered on the IUCN Red List. The populations of these two species have precipitously declined as a result of widespread habitat destruction, illegal riparian forest clearance, illegal sand mining, illegal fishing, development along the riverside, illegal collection of turtles for pets and trading, over-collecting to stock crocodile farms, and illegal hunting for skins and meat. Additionally, Batagur affinis was designated as Cambodian’s National Reptile by a Royal Decree in 2005. This species was believed to be extinct until 2000, when a small population was rediscovered in the Sre Ambel River by the FiA and WCS. Currently, our head-starting program at Koh Kong Reptile Conservation Center (KKRCC) is breeding only the Southern River Terrapin.
Thorn Phun with a local villager who found and helped WCS find this Southern River Terrapin.
តើអ្នកស្រលាញ់អ្វីជាងគេនៃការងាររបស់អ្នក?
ផ្នែកដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុតនៅក្នុងអាជីពបច្ចុប្បន្នរបស់ខ្ញុំក្នុងនាមជាអ្នកអភិរក្សវ័យក្មេងចំពោះប្រភេទសត្វជិតផុតពូជទាំងនេះគឺ ការមើលឃើញការកើនឡើងនៃការយល់ដឹង និងចំណេះដឹងក្នុងតំបន់ទាក់ទងនឹងគម្រោងអភិរក្សសត្វទាំងនេះ។ តាមរយៈយុទ្ធនាការអភិរក្ស និងសិក្ខាសាលាជាច្រើនរបស់យើងនៅក្នុងតំបន់គោលដៅ សហគមន៍បានដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីប្រភេទសត្វទាំងនេះ ថាជាប្រភេទសត្វដែលត្រូវបានការពារ។ លើសពីនេះទៀត ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចអន្តរាគមន៍អភិរក្សរបស់យើង ខ្ញុំធ្វើការជាមួយក្រុមដែលមានចំណាប់អារម្មណ ក្នុងការកសាង និងពង្រឹងសមត្ថភាពសហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងការគ្រប់គ្រងធនធានជលផលដោយខ្លួនឯង តាមរយៈការបង្កើតសហគមន៍នេសាទ ការគ្រប់គ្រង កិច្ចព្រមព្រៀងអភិរក្ស ព្រមទាំងការស្វែងរកជម្រើសផ្សេងក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិត ដូចជាការធ្វើវារីវប្បកម្មគ្រួសារ និង ការចិញ្ចឹមសត្វពាហនៈ ដើម្បីធានាថាប្រជាជនមូលដ្ឋានចូលរួមដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងការ ការពារប្រភេទសត្វ និងធនធានជលផលដែលកំពុងរងការគំរាមកំហែងជាសកល។
What do you love most about your job?
The most interesting part in my current career as a young conservationist to these critically endangered species is to see the increased local awareness and knowledge regarding to these animals’ conservation. Through our numerous conservation campaigns and workshops in the target sites, the community knows clearly about these species as protected species. Additionally, to strengthen our conservation interventions, I work with an enthusiastic team to build and strengthen the capacity of local communities to self-manage their fisheries resources through the establishment of Community Fisheries, management, conservation agreements as well the livelihood alternatives such family aquaculture and livestock to ensure that local people are voluntarily participating in protecting the globally threatened species and fisheries resources.
Thorn Phun at WCS’ Koh Kong Reptile Conservation Center for breeding the Southern River Terrapin.
តើប្រជាជនកម្ពុជាធម្មតាអាចធ្វើអ្វីខ្លះដើម្បីជួយគាំទ្រ លើការងាររបស់អង្គការ WCS?
បើគ្មានការចូលរួម និងការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងមុតមាំពីសហគមន៍ទេ ចំនួនប្រភេទសត្វទាំងនេះនឹងមិនលូតលាស់នៅក្នុងព្រៃនោះទេ។ សហគមន៍មូលដ្ឋានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិរក្សប្រភេទសត្វទាំងពីរនេះនៅក្នុងព្រៃដោយសកម្មភាពសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖
១-កុំប្រព្រឹត្តបទល្មើសនេសាទខុសច្បាប់តាមប្រព័ន្ធទន្លេផ្សេងៗ។
2. កាត់បន្ថយសម្ពាធនៃការនេសាទនៅតាមដងទន្លេ និងតំបន់ដីសើមរបស់សត្វក្រពើ តាមរយៈការចូលរួមជាមួយគម្រោង ក្នុងការស្វែងរកជម្រើសផ្សេងក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិត។
៣-រាយការណ៍រាល់សកម្មភាពខុសច្បាប់នៅតាមដងទន្លេ រួមមាន ការជីកយករ៉ែខ្សាច់ ការឈូសឆាយព្រៃឈើតាមដងទន្លេ ការនេសាទខុសច្បាប់ផ្សេងៗ ដល់ក្រុមល្បាតសហគមន៍ ឬក្រុមអភិរក្ស ដើម្បីអន្តរាគមន៍ទាន់ពេលវេលា។
4. រាយការណ៍អំពីសត្វអណ្តើក និងក្រពើដែលចាប់បានទាំងអស់ទៅកាន់ក្រុមអភិរក្ស នៅពេលដែលអ្នកបានឃើញ។
5. កុំចាប់ ឬជួញដូរសត្វទាំងនេះ ឬបរិភោគសាច់ព្រៃ។
6. ចូលរួមជាមួយយុទ្ធនាការគ្រប់ប្រភេទ ក្នុងការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងសហគមន៍មូលដ្ឋាន ឬ សិក្ខាសាលាពីគម្រោងអភិរក្ស ដើម្បីអភិវឌ្ឍចំណេះដឹងដោយខ្លួនឯង។
What can regular Cambodians do to help support WCS?
Without strong involvement and commitment from the community, the populations of these species will not thrive in the wild. Local community must play an important role to conserve these two species in the wild by some of the following activities:
Don’t commit any illegal fishing activities along the river system.
Reduce the fishing pressure on the river and crocodile wetland through joining with the projects for alternative livelihood options.
Report all illegal activities along the river including sand mining, riparian forest clearance, illegal fishing to joint community patrol or conservation teams to timely intervention.
Report all captured turtles and crocodiles to conservation teams when the case is approached.
Don’t catch or trade these animals or eat bushmeat.
Participate with any kind of local community awareness raising campaign or workshop from the conservation projects to develop self-knowledge.
Southern River Terrapin released by WCS.
